معرفی انواع قهوه عربیکا و روبوستا و ویژگی آنها

پس از بیان تاریخچه قهوه در مقاله "تاریخچه قهوه؛ دومین نوشیدنی پرطرفدار جهان"  در این مقاله به معرفی انواع قهوه می‌پردازیم.

قهوه دارای انواع متفاوتی است که سه گونه آن بیش از بقیه گونه‌ها شناخته شده‌است. گونه‌های قهوه عربیکا، قهوه روبوستا و لیبرکا

و اما قهوه سبز؟!

لازم به ذکر است که هر کدام از این سه گونه‌ی عربیکا، روبوستا و لیبرکا ابتدا به صورت دانه‌های قهوه‌ی سبز رنگ هستند که پس از فرایندهای پوست کندن، رست شدن و آسیاب شدن به پودر قهوه مورد استفاده در تهیه قهوه تبدیل می‌شوند.

آنچه که در این مقاله می‌خواهیم مورد بررسی قرار دهیم قهوه عربیکا و قهوه روبوستا است.

قهوه عربیکا

قهوه عربیکا پرطرفدارترین نوع قهوه در بین سایر گونه‌ها و انواع قهوه است و به همین دلیل هم بیشترین سهم تولید قهوه در جهان را به خود اختصاص داده است. سهم قهوه عربیکا از کل قهوه‌ی تولیدی در دنیا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است.

 گیاه قهوه عربیکا یکی از انواع قهوه است که بیشتر در ارتفاعات و مناطق کوهستانی و در ارتفاع ۹۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند. ارتفاع درخت این نوع قهوه از ۹ تا ۱۲ متر متفاوت است، اما اکنون درختان قهوه عربیکایی که برای مصارف تجاری کاشته می‌شوند برای راحتی در برداشت محصول، حدود ۴.۵ تا ۵ متر بیشتر ارتفاع ندارند.

قهوه عربیکا همانطور که از نام آن پیداست مختص کشورهای عربی است اما امروزه انواع قهوه‌های بسیار با کیفیت عربیکا در کشورهایی در قاره آمریکا مانند پرو هم رشد می‌کند.

قهوه روبوستا

گونه‌ و نوع دیگر قهوه‌ی پر مصرف در جهان قهوه روبوستا است که سالانه حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد از تولید قهوه جهان را به خود اختصاص می‌دهد. گیاه قهوه روبوستا مختص مناطقی با ارتفاع پایین است و بیشتر در مجاورت دریا و در مناطقی با حداکثر ارتفاع ۸۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند. ارتفاع درخت این نوع قهوه تا ۱۲ متر هم می‌تواند باشد به نحوی که معمولا کشاورزان برای برداشت این محصول از نردبان‌های بلند استفاده می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد انواع قهوه روبوستا میزان مقاومت آن در شرایط آب و هوایی مختلف است. گیاه قهوه روبوستا به میزان آب کمتری برای رشد نیازمند است و مقاومت بیشتری در برابر شرایط بد آب و هوایی و آفات گیاهی مختلف دارد. همین ویژگی سبب گسترش این نوع قهوه در سطح جهان شده است.

تا قبل از قرن نوزدهم میلادی قهوه تولیدی در جهان تنها قهوه عربیکا بود و مردم تنها از این گونه قهوه برای مصارف تجاری استفاده می‌کردند. در سال‌های پایانی قرن نوزدهم بیماری‌ای مزارع قهوه را فرا گرفت و انواع قهوه عربیکا رو به نابودی رفت به طوری که کل قهوه اندونزی از بین رفت. در آن زمان دانشمندان که به دنبال نوع و گونه‌ای از قهوه برای جایگزینی بودند در مناطقی از آفریقا گونه‌ای که مقاومت بیشتری در برابر بیماری و آفات گیاهان داشت را پیداکردند. این گونه که همان قهوه روبوستا است به جاوا در اندونزی معرفی شد و به سرعت این نوع از قهوه در این کشور و در مناطقی که برای رشد قهوه عربیکا مناسب نبود گسترش پیدا کرد به طوریکه اکنون به عنوان دومین نوع و گونه‌ی پر مصرف قهوه در جهان شناخته می‌شود.

از جمله مزیت‌های این نوع قهوه نسبت به قهوه عربیکا می‌توان به رشد در مناطقی با ارتفاع کمتر، مقاومت بیشتر در برابر آفات و حشرات (به دلیل کافئین بیشتر) و مقاومت بیشتر در برابر کم آبی اشاره کرد.

مقایسه قهوه عربیکا و روبوستا

یکی از سوالاتی که برای بسیاری از دوستداران قهوه مطرح است تفاوت‌های این دو نوع قهوه است. در ادامه این مقاله به بررسی این دو نوع قهوه می‌پردازیم تا شما با دانش کافی بتوانید بهترین نوع قهوه را براساس ذائقه خود انتخاب کنید.

تفاوت ظاهری قهوه عربیکا و قهوه روبوستا

اولین تفاوت قهوه‌های عربیکا و روبوستا در شکل دانه‌ها و یا لوبیای قهوه است.

دانه‌های قهوه عربیکا دارای مشخصات ظاهری زیر هستند:

دانه‌هایی تخت و صاف

دانه‌هایی بیضی‌تر از قهوه روبوستا

دارای انحنا در خط وسط لوبیای قهوه

دانه‌های قهوه روبوستا دارای مشخصات ظاهری زیر هستند:

دانه‌هایی کوچکتر از قهوه عربیکا

دانه‌هایی گردتر از قهوه عربیکا

دارای خط صاف در وسط لوبیای قهوه و عدم وجود انحنا در خط وسط لوبیای قهوه

قیمت قهوه عربیکا و قهوه روبوستا

قیمت قهوه عربیکا از قهوه روبوستا بیشتر است که دلیل این موضوع موارد زیر است:

۱. محبوبیت این نوع قهوه و در نتیجه افزایش تقاضا (همانطور که می‌دانید اولین اثر افزایش تقاضا افزایش قیمت است).

۲. حساسیت بالای این گیاه به شرایط آب و هوایی و آفات، که نتیجه آن در معرض خطر قرار داشتن بیشتر این گیاه در مقابل گیاه قهوه روبوستا است.

مقایسه میزان کافئین قهوه عربیکا و قهوه روبوستا

قهوه عربیکا در مقایسه با قهوه روبوستا میزان کافئین کمتری دارد به همین دلیل طعم شیرین‌تری دارد. میزان کافئین قهوه عربیکای مناطق مختلف با هم متفاوت است و این مقدار بین ۰.۸ تا ۱.۵درصد متغییر است.

همانطور که در بالا اشاره شد قهوه روبوستا دارای میزان کافئین بیشتری نسبت به قهوه عربیکا است. میزان کافئین این نوع قهوه بین ۱.۵تا ۴ درصد متغییر است که براساس منطقه‌ای که قهوه کشت می‌شود این میزان کافئین متفاوت است.

اسیدیته قهوه عربیکا و روبوستا

شاید شما هم این سوال در ذهن‌تان ایجاد شده باشد که عبارت اسیدیته که در سایت‌های مختلف بسیار بکار برده شده است چیست؟

اسیدیته میزان ترشی قهوه است.

نوشیدنی قهوه در کنار طعم تلخ، دارای مقداری ترشی هم است که همان اسیدیته قهوه است.

در سال‌های گذشته دوستداران قهوه به انواع قهوه‌هایی با اسیدیته پایین علاقه‌مند بودند که طی گذشت زمان و تجربه‌ی طعم‌های مختلف بسیاری از آن‌ها اکنون به قهوه‌هایی با اسیدیته بالا هم علاقه‌مند شده‌اند.

اسیدیته قهوه براساس مناطق کشت قهوه متفاوت است اما بطور کلی اسیدیته قهوه‌های عربیکا از قهوه‌های روبوستا بیشتر است. البته در این میان قهوه‌های روبوستا با اسیدیته بالا هم یافت می‌شوند.

علاوه بر نوع و محل کشت قهوه، میزان رست نیز در اسیدیته قهوه تاثیر گذار است. هر چه میزان رست قهوه کمتر باشد قهوه از اسیدیته بالاتری برخوردار خواهد بود.

لازم به ذکر است که اسیدیته قهوه با اسید قهوه متفاوت است و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت.

تلخی قهوه‌های عربیکا و روبوستا

یکی دیگر از مواردی که در قهوه‌های عربیکا و روبوستا با یکدیگر متفاوت است میزان تلخی قهوه است. بطور کلی قهوه‌های عربیکا طعم مطلوب‌تر و تلخی کمتری نسبت به قهوه‌های روبوستا دارند و اگر شما به قهوه‌ با طعم تلخ‌تر علاقه‌مند هستید بهتر است از قهوه روبوستا استفاده کنید.

علاوه بر نوع قهوه میزان رست قهوه هم در میزان تلخی انواع قهوه تاثیرگذار است.

بطورکلی سه نوع رست قهوه داریم، لایت، مدیوم و دارک

هر چه میزان رست قهوه بیشتر باشد تلخی قهوه هم بیشتر است. قهوه‌های مدیوم از قهوه‌های لایت تلخ‌تر و قهوه‌های دارک از قهوه‌های مدیوم تلخ تر هستند.

تفاوت چربی قهوه عربیکا و ربوستا

قهوه عربیکا دارای چربی بیشتری نسبت به قهوه روبوستا است. به دلیل چربی بالاتر، بهتر است که از قهوه عربیکا در کنار خامه چرب، کمتر استفاده کنید و اگر قصد دارید از خامه درکنار قهوه استفاده کنید از قهوه روبوستا و یا ترکیبی از قهوه عربیکا و روبوستا استفاده کنید.

خواص قهوه عربیکا و قهوه روبوستا

در رابطه با خواص انواع قهوه عربیکا و روبوستا مقالات متعددی نوشته شده است که اگر بخواهیم خلاصه آن‌ها را برای شما بیان کنیم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

•  قهوه باعث افزایش انرژی و هوشیاری می‌شود این خاصیت به خاطر وجود یک ماده‌ی محرک در قهوه به نام کافئین است که در واقع، رایج‌ترین ماده‌ی روان‌گردان در دنیا است.
•  قهوه اثرات چربی‌ سوزی دارد؛ کافئین یکی از معدود مواد طبیعی است که خاصیت چربی‌سوزی آن، در عمل، اثبات شده است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد کافئین می‌تواند میزان سوخت و ساز بدن را ۳ تا ۱۱ درصد بالا ببرد. مطالعات دیگر حاکی از آن است که کافئین دقیقا می‌تواند چربی‌سوزی را به اندازه‌ی ۱۰ درصد در افراد چاق و ۲۹ درصد در افراد لاغر، افزایش دهد. هرچند، این امکان وجود دارد که با مصرف طولانی‌مدت قهوه، این اثرات کم‌تر شود.
• کافئین می‌تواند عملکرد فیزیکی را افزایش دهد، کافئین سیستم عصبی را تحریک می‌کند و این کار سبب می‌شود، سیگنال‌ شکستن چربی بدن به سلول‌ها فرستاده شود. کافئین به سلول‌های چربی دستور می‌دهد چربی بدن را بشکنند. این چربی‌‌ها در قالب اسیدهای چرب آزاد و به عنوان منبع سوخت، وارد جریان خون می‌شوند که به جز مغز، ماهیچه‌های قلبی و اسکلتی، اسیدهای چرب را ترجیح می‌دهند.
• کافئین موجود در انواع قهوه از مغز در برابر بیماری‎هایی همچون پارکینسون و آلزایمر محافظت می‌کند.
• مصرف قهوه سبب می‌شود کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های کبد قرار بگیرید.
• مصرف مرتب قهوه در زندگی، لاغری و کاهش وزن در طولانی مدت را به همراه دارد.
• مصرف قهوه سبب می‌شود کمتر دچار افسردگی شوید.
• بر اساس برخی تحقیقات ثابت شده است که مصرف قهوه طول عمر را افزایش می‌دهد.
• مصرف قهوه از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کند.
• قهوه پوست صورت را صاف می‌کند (مالیدن قهوه به صورت، به عنوان اسکراب می‌تواند به روشن شدن پوست، جلوگیری از بسته‌شدن منافذ و صاف‌شدن خطوط کمک کند).
• قهوه به از بین رفتن سرطان پوست کمک می‌کند (می‌توانید قهوه را روی قسمت‌هایی از بدن که مستعد آفتاب سوختگی‌ است بمالید و از صدمات ناشی از آفتاب سوختگی جلوگیری کنید).
• رفع پف دور چشم با قهوه (کرم‌های دور چشمی که برای رفع پف‌های زیر چشم یا روشن کردن حلقه‌های سیاه دور چشم استفاده می‌شوند حاوی مقادیری کافئین هستند، به همین دلیل شما می‌توانید از ماسک قهوه برای رفع پف دور چشم استفاده کنید).